شاکی و متشاکی کیست؟
اصطلاحات حقوقی مانند متهم، شاکی و متشاکی، محکوم و محکوم علیه، مجرم، بزه دیده و …. به دفعات زیاد در پرونده های کیفری و بعضا پرونده های حقوقی مورد استفاده قرار می گیرند. دانستن معانی هر یک از این اصطلاحات پیش از طرح شکایت در دادگاه و در روند رسیدگی مهم و اثر گذار می باشد. اطلاع داشتن اشخاص از نقش خود در دعوا و حقوقی که بر اثر این سمت مستحق آن می شوند، در نحوه پیگیری بسیار موثر خواهد بود.
شاکی و متشاکی کیست؟
بزه دیده در حقوق کیفری
مطابق ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری، شخصی که از وقوع جرم متضرر شده، بزه دیده نامیده می شود. ممکن است بر اثر وقوع یک جرم اشخاص زیادی متحمل زیان شوند که همگی به عنوان بزه دیده شناخته می شوند. بزه دیده جرم قادر به مطالبه حق و حقوق خود و درخواست جبران خسارات وارده ناشی از جرم است.
◊ خدمات وکالتی گروه وکلای دادرسانی ◊
شاکی و متشاکی چه کسی است؟
بزه دیده صرفا شخصی است که جرم واقع شده به وی ضرر و زیان وارد نموده، حال اگر بزه دیده برای دریافت حق و حقوق خود شکایت نماید و خواستار دستگیری مرتکب شود، در حقوق کیفری، شاکی نامیده می شود. در ادامه ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری، بزه دیده ای که خواستار تعقیب مرتکب باشد و شکایت کند را شاکی می نامد.
بر اساس ماده 14 قانون آیین دادرسی کیفری شاکی قادر به مطالبه کلیه ضرر و زیان های مادی و معنوی و منافعی که ممکن بود در اثر اتفاق نیفتادن جرم بر وی برسد (منافع ممکن الحصول)، می باشد.
مدعی خصوصی کیست؟
بزه دیده ای که خواستار جبران خسارات وارده شود و به همین منظور در مراجع قضایی شکایت نماید، مدعی خصوصی است. مدعی خصوصی که به آن شاکی خصوصی نیز می‌گویند، می تواند شکایت مرتبط با مطالبه جبران ضرر و زیان را هم در دادگاه حقوقی و هم در دادگاه کیفری مطرح نماید.
متشاکی کیست؟
شخص که مقابل شاکی قرار دارند، متشاکی است. به بیان دیگر فردی که شاکی علیه وی در مراجع قضایی طرح شکایت کرده، متشاکی تلقی می گردد. به متشاکی، مشتکی عنه نیز گفته می شود. از هر دوی این اصطلاحات برای خطاب شخصی که علیه وی شکایت تنظیم شده، می توان استفاده نمود.
موضوع مهم در این مرحله توجه به اصل برائت است. با استناد به ماده 4 قانون آیین دادرسی مدنی اصل بر بی گناهی اشخاص است. سیستم قضایی باید با متشاکی با در نظر گرفتن حقوق وی رفتار نماید و اصل را مجرم نبودن وی قرار دهد. با نهایت احترام با متشاکی رفتار و آبروی وی حفظ شود.
متهم کیست؟
شخصی که در پرونده های کیفری دارای اتهامات ارتکاب جرم باشد، متهم نامیده می شود. بازپرس یا دادیار پرونده پس از بررسی مدارک و مستندات جرم مظنون جرم را شناسایی و به عنوان متهم از وی درخواست می کنند تا در مراجع قضایی حضور یابد.
ممکن است متهم همان شخصی باشد که شاکی شکایت خود علیه وی را در مراجع قضایی به عنوان متشاکی یا متشکی عنه ثبت نموده و این احتمال نیز بسیار بالاست که متهم شخصی به غیر از متشاکی باشد و بازپرس یا دادیار پس از تحقیقات وی را به عنوان متهم شناخته باشند.
متهم بودن با مجرم و محکوم بودن اشخاص متفاوت است و صرف ورود اتهام ارتکاب جرم شخص را مجرم نمی کند. در پرونده های کیفری برای یافتن مجرم اصلی، پس از انجام تحقیقات ممکن است چندین نفر به عنوان متهم به سیستم قضایی احضار شوند، صرف احضار شخص به عنوان متهم دال بر ارتکاب جرم از سوی وی نیست.
مجرم چه کسی است؟
شخصی که مرتکب جرم است را مجرم می نامند. شخصی که پس از اتمام تحقیقات مقدماتی برای صدور حکم به دادگاه فرستاده شده و در دادگاه بدوی یا تجدیدنظر ارتکاب جرم توسط او ثابت شده باشد ،مجرم می باشد.
محکوم کیست؟
مجرمی که جرم وی در مراجع قضایی اثبات شده و دادگاه حکم مقتضی را علیه وی صادر نموده باشد را محکوم می نامیم. شخصی که بر علیه وی مطابق قانون و با درنظر گرفت شرایط و احوالات ارتکاب جرم به مجازات های مندرج در قانون مجازات اسلامی حکم صادر شده باشد، محکوم علیه است. اصطلاح محکوم یا محکوم علیه به یک معنی هستند و تفاوتی ندارد.
0 comments