The Blog Single

طلاق رجعی: مفاهیم، شرایط عده طلاق رجعی و مشاوره قبل از طلاق 

طلاق یکی از مسائل پیچیده و حساس در حقوق خانواده است که به جدایی قانونی زن و مرد منجر می‌شود. انواع مختلفی از طلاق وجود دارد که هر کدام شرایط و آثار خاص خود را دارند. یکی از این انواع، طلاق رجعی است که در این مقاله به تفصیل به آن می‌پردازیم.

مفهوم طلاق رجعی

طلاق رجعی یکی از انواع طلاق است که به موجب آن، پس از طلاق و در طول مدت عده طلاق، مرد می‌تواند به همسر خود رجوع کرده و بدون اینکه نیاز به عقد نکاح مجددی باشد، با وی زندگی کند. این نوع طلاق به مرد اجازه می‌دهد تا در طول مدت عده، تصمیم به بازگشت به زندگی مشترک بگیرد.

براساس ماده 1148 قانون مدنی ایران، طلاق رجعی طلاقی است که پس از آن زن باید عده نگه دارد و در طول این مدت، مرد حق دارد به همسر خود رجوع کند. رجوع به معنای بازگشت است و در طلاق رجعی، مرد می‌تواند با اعلام قصد خود، بدون نیاز به عقد نکاح جدید، به زندگی مشترک با زن ادامه دهد.

انواع طلاق

طلاق به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و شرایط خاص خود را دارند. برخی از انواع طلاق عبارتند از:

1. طلاق رجعی: طلاقی که در آن مرد می‌تواند در طول مدت عده به زن رجوع کند و زندگی مشترک را از سر بگیرد.
2. طلاق بائن: طلاقی که در آن مرد حق رجوع به زن را ندارد. طلاق بائن خود به چند نوع تقسیم می‌شود:
3. طلاق بائن صغری: طلاقی که در آن زن باردار نیست و مرد حق رجوع ندارد.
4. طلاق بائن کبری: طلاقی که پس از سه بار طلاق و رجوع صورت می‌گیرد و مرد حق رجوع ندارد.
5. طلاق خلع: طلاقی که در آن زن با پرداخت مالی به مرد، درخواست طلاق می‌کند و مرد حق رجوع ندارد.
6. طلاق مبارات: طلاقی که در آن زن و مرد هر دو به جدایی رضایت دارند و زن مالی به مرد پرداخت می‌کند.

شرایط وقوع طلاق رجعی

برای اینکه طلاق رجعی صورت گیرد، باید شرایط خاصی برقرار باشد:

1. نگهداری عده توسط زن: پس از طلاق، زن باید عده نگه دارد و در این مدت نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند. عده در طلاق رجعی معمولاً سه ماه و ده روز است.
2. امکان رجوع مرد در طول مدت عده: در طول مدت عده، مرد می‌تواند به زن رجوع کند و بدون نیاز به عقد نکاح جدید، زندگی مشترک را ادامه دهد.

رجوع از طلاق که به اراده مرد اتفاق می‌افتد، جزء اعمال حقوقی است که باید به وسیله‌ای اعلام شود. بنابراین هرگونه سخن یا فعلی که به طور معمول به منظور اعلام قصد رجوع از طرف مرد انجام می‌شود را باید رجوع از طلاق محسوب کرد. مانند بوسیدن، لمس کردن و هر گونه گفتاری که دلالت بر قصد رجوع نماید.

برای تحقق رجوع از طلاق نیازی نیست که حتماً این قصد به زن اعلان شود؛ بنابراین، اگر مردی بدون اطلاع همسر سابق خود از طلاق رجوع کرده و این قصد را اعلام کند، کافیست تا از همان زمان دوباره پیوند زناشویی آغاز شود. با این وجود، چون زن در اثر رجوع مرد از طلاق، دوباره تکالیفی در زندگی زناشویی خود پیدا می‌کند، باید پذیرفت که زن تنها از تاریخ آگاه شدن از رجوع مرد مکلف به رعایت وظایف زناشویی در برابر مرد است.

مشاوره قبل از طلاق

مشاوره قبل از طلاق یک فرایند حیاتی است که می‌تواند به کاهش تنش‌ها و مشکلات احتمالی در آینده کمک کند. این مشاوره می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. مشاوره حقوقی: اطلاع از حقوق و وظایف قانونی در فرآیند طلاق می‌تواند به زوجین کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
2. مشاوره روان‌شناختی: درک احساسات و عواطف مرتبط با طلاق می‌تواند به زوجین کمک کند تا به صورت سازنده‌تری با مسائل خود برخورد کنند.
3. مشاوره مالی: بررسی مسائل مالی و تقسیم دارایی‌ها می‌تواند به جلوگیری از اختلافات مالی پس از طلاق کمک کند.
4. مشاوره خانوادگی: مشاوره با افراد خانواده و در نظر گرفتن تاثیر طلاق بر فرزندان می‌تواند به کاهش آسیب‌های روانی به اعضای خانواده کمک کند.

آثار طلاق رجعی

یکی از مهم‌ترین آثار طلاق رجعی آن است که مرد در طول مدت عده طلاق رجعی باید به زن نفقه بپردازد؛ چرا که زن در طول ایام عده طلاق رجعی در حکم زوجه مرد است. علاوه بر این، از آن جهت که پس از وقوع طلاق‌رجعی رابطه زوجیت هنوز به صورت کامل پایان نیافته است، در صورتی که در طول مدت عده طلاق رجعی، یکی از زوجین (زن یا شوهر) فوت کند، دیگری از او ارث می‌برد.

طلاق رجعی در شناسنامه

یکی از سوالاتی که در رابطه با طلاق رجعی مطرح می‌شود آن است که آیا طلاق رجعی در شناسنامه ثبت می‌شود؟ به عبارت دیگر، اگر بعد از صدور حکم طلاق رجعی از دادگاه، زوجین یا یکی از آنها که ذی‌نفع حکم طلاق می‌باشد به دفتر طلاق مراجعه نماید، آیا طلاق در شناسنامه آنها ثبت می‌شود؟

ماده 38 قانون حمایت خانواده سال 1392 به این سوال پاسخ داده است. مطابق این ماده: «در طلاق رجعی، صیغه طلاق مطابق مقررات مربوط جاری و مراتب صورتجلسه می‌شود ولی ثبت طلاق منوط به ارائه گواهی کتبی حداقل دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک تا پایان عده است، مگر این که زن رضایت به ثبت داشته باشد. در صورت تحقق رجوع، صورتجلسه طلاق ابطال و درصورت عدم رجوع، صورتجلسه تکمیل و طلاق ثبت می‌شود. صورتجلسه تکمیل شده به امضای سردفتر، زوجین یا نمایندگان آنان و دو شاهد طلاق می‌رسد. در صورت درخواست زوجه، گواهی اجرای صیغه طلاق و عدم رجوع زوج به وی اعطا می‌شود. در هر حال در صورت انقضای مدت عده و عدم احراز رجوع، طلاق ثبت می‌شود.»

بنابراین همانطور که ملاحظه می‌شود پس از صدور حکم طلاق‌رجعی از سوی دادگاه، صیغه طلاق توسط سردفتر طلاق اجرا گردیده و این امر، در صورت جلسه‌ای قید می‌شود، اما این طلاق در شناسنامه زوجین ثبت نمی‌شود، مگر با تحقق یکی از دو شرط زیر:

1. تمام شدن مدت عده و شهادت دو نفر شاهد به موجب یک استشهادیه مبنی بر سکونت زوجه در منزل زوج در طول مدت عده.
2. رضایت زوجه به ثبت طلاق رجعی در شناسنامه

چنانچه در مدت عده، زوج به زوجه رجوع نماید، صورت جلسه طلاق ابطال گردیده و بحث ثبت طلاق در شناسنامه زوجین نیز منتفی خواهد شد، اما در صورت عدم رجوع تا پایان مدت عده، با انقضای عده، طلاق رجعی در شناسنامه زوجین ثبت گردیده و به این ترتیب، روند طلاق‌رجعی به پایان می‌رسد.

نتیجه‌گیری

طلاق رجعی یکی از انواع طلاق است که به مرد اجازه می‌دهد در مدت عده به زندگی مشترک با زن بازگردد. این نوع طلاق شرایط و آثار خاص خود را دارد که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. مشاوره قبل از طلاق می‌تواند به کاهش مشکلات و تنش‌ها کمک کند و زوجین را در اتخاذ تصمیمات آگاهانه یاری دهد. در نهایت، شناخت دقیق از قوانین و مقررات مرتبط با طلاق رجعی می‌تواند به حفظ حقوق و وظایف هر دو طرف در این فرایند کمک کند.