The Blog Single

سهم الارث

در تعیین و تقسیم سهم الارث، توجه به دو رابطه اساسی، یعنی رابطه نسبی و رابطه سببی، بسیار حیاتی است. رابطه نسبی بر اساس خون و نژاد مشترک شکل می‌گیرد، مانند رابطه پدر و فرزندی، در حالی که رابطه سببی بر اساس ازدواج است و مثال آن، رابطه زن و شوهر می‌باشد. در صورت فوت فردی، سهم الارث یکی از مسائل مهم و پیچیده حقوقی است که در اکثر جوامع به ویژه در ایران، با قوانین خاصی تنظیم شده است. در این مقاله، به بررسی مفاهیم و قوانین مربوط به سهم الارث می‌پردازیم.

محاسبه سهم الارث

سهم الارث به مجموعه اموال و دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که پس از فوت فرد، بین وراث تقسیم می‌شود. محاسبه سهم الارث بر اساس اصول مشخصی از جمله تعداد و نسبت وراث، نوع دارایی‌ها و وضعیت قانونی آنها انجام می‌شود.

سهم الارث مادر:

با توجه به قوانین ایران، مادر به عنوان یکی از وراث در صورت عدم وجود وراث مستقیم، به نسبت خاصی از اموال و دارایی‌های فرد فوت شده حق دارد. این نسبت بر اساس مفاد قانونی تعیین می‌شود.

سهم الارث زن از شوهر:

قوانین ایران به زنان نیز حق سهم الارث از دارایی شوهران را اعطا می‌کند. این حق بر اساس مفاد شریعت و قوانین حقوقی تعیین می‌شود و در برخی موارد به دلیل وجود وراث مستقیم، نسبتاً کمتر است.

میزان سهم الارث زن از شوهر بستگی به وجود یا عدم وجود فرزندان از این ازدواج دارد. اگر شوهر فرزند داشته باشد، زن حق یک هشتم از عین اموال منقول و قیمت اموال غیر منقول شوهر را به ارث می‌برد. اگر شوهر فرزندی نداشته باشد، زن حق یک چهارم از کلیه اموال منقول و غیر منقول شوهر را به ارث می‌برد. سپس، اگر دو زن از یک شوهر باشند، سهم ارث به صورت مساوی بین آنها تقسیم می‌شود.

سهم الارث شوهر از زن:

میزان سهم الارث شوهر از زن نیز به وجود یا عدم وجود فرزندان زوجه بستگی دارد. اگر زوجه فرزند داشته باشد، شوهر حق یک چهارم از کلیه اموال و ارثیه زن را به ارث می‌برد. اما اگر زوجه فرزندی نداشته باشد، شوهر حق یک دوم از کلیه اموال و ارثیه زن را به ارث می‌برد.

مطالب حقوقی  مفید:

• وصیت نامه چیست؟
• وکیل ارث و میراث کیست؟
• اظهار نامه قضایی

سهم الارث مادر از فرزند:

مادر به عنوان یکی از وراث درجه دوم، در صورت عدم وجود وراث درجه اول مثل همسر و فرزندان، حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارد. دقیقاً مقدار سهم الارث مادر از دارایی فرزند بر اساس اصول شریعت و قوانین حقوقی محاسبه می‌شود که می‌تواند به عنوان یک نسبتی از کل دارایی‌ها یا به صورت مشخص تعیین شود.

سهم الارث دختر و پسر

در قانون اسلام، تقسیم ارث بین دختر و پسر به صورت مشخص و با اصول مشخصی تعیین می‌شود. بر اساس این قانون، سهم الارث دختر نسبت به پسر نصف سهم پسر است، به این معنا که اگر یک پدر فوت کند و وراث شامل دختر و پسر باشند، سهم الارث دختر نصف سهم پسر خواهد بود. این اصل به منظور تضمین تساوی و عدالت در تقسیم ارث بین فرزندان اعمال می‌شود، اما در عین حال، ممکن است شرایط خاصی باعث تغییر در تقسیم ارث شود، اما اصل اساسی در قانون اسلام این است که دختران نصف سهم پسران را دریافت می‌کنند.

در تعیین و تقسیم سهم الارث، توجه به دو رابطه اساسی، یعنی رابطه نسبی و رابطه سببی، بسیار حیاتی است. رابطه نسبی بر اساس خون و نژاد مشترک شکل می‌گیرد، مانند رابطه پدر و فرزندی، در حالی که رابطه سببی بر اساس ازدواج است و مثال آن، رابطه زن و شوهر می‌باشد. حالا به تحلیل نحوه محاسبه و تقسیم سهم الارث بر اساس این دو رابطه می‌پردازیم.

طبقه بندی سهم الارث

سهم الارث طبقه اول

در طبقه اول ارث، وراث شامل پدر و مادر، فرزندان، و فرزندانِ فرزندان یا نوه‌ها می‌باشند. این وراث به چندین گروه تقسیم می‌شوند:

پدر و مادر:

• حق سهم الارث بر اساس قانون مدنی تعیین می‌شود و برای هر یک از والدین متوفی می‌باشد.

فرزندان:

• اگر متوفی فرزندان داشته باشد، آنها حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارند. این سهم بر اساس تعداد فرزندان و تعیینات قانون مدنی محاسبه می‌شود.
• فرزندانِ فرزندان یا نوه‌ها:

در صورت فوت فرزندان، نوه‌ها حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارند. این سهم نیز بر اساس تعداد نوه‌ها و مقررات قانون مدنی محاسبه می‌شود.

سهم الارث طبقه دوم

در طبقه دوم ارث، وراث شامل اجداد، برادران و خواهران، و فرزندان آنهاست. این وراث به چندین درجه تقسیم می‌شوند:

اجداد (پدر بزرگ و مادر بزرگ):

• اگر متوفی اجداد داشته باشد، آنها حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارند.

• برادران و خواهران:

در صورت مرگ فرد، برادران و خواهران او حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارند.
فرزندان خواهران و برادران: اگر برادر یا خواهری فوت کرده باشد، فرزندان او حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارند.

سهم الارث طبقه سوم

در طبقه سوم ارث، وراث شامل عمه‌ها، عموها، دایی‌ها، خاله‌ها و فرزندان آنهاست. این وراث نیز به چندین درجه تقسیم می‌شوند:

اعضای درجه اول (عمه‌ها، عموها، دایی‌ها، خاله‌ها):

• اگر عمه، عمو، دایی یا خاله‌ای وجود داشته باشد، او حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارد.

فرزندان عمه‌ها، عموها، دایی‌ها و خاله‌ها:

اگر اعضای درجه اول فوت کرده باشند، فرزندان آنها حق بهره‌مندی از سهم الارث را دارند.
در نهایت، این تقسیمات بر اساس اصول مشخصی از قانون مدنی تعیین می‌شود و هر فرد بر اساس نسبت خویشاوندی و درجه نزدیکی‌اش به متوفی، می‌تواند حق بهره‌مندی از سهم الارث را داشته باشد.