The Blog Single

سرقت تعزیری چیست؟

سرقت تعزیری چیست؟

سرقت تعزیری یکی از انواع مجازات‌های سرقت است که برخلاف سرقت حدی، بر اساس ضوابط شرعی تعیین نمی‌شود و به جای آن قانون‌گذار برای جرائم مختلف مرتبط با سرقت، مجازاتی تعزیری را در نظر گرفته است. این نوع سرقت به شرایط خاص شرعی وابسته نیست و بیشتر بر اساس قوانین وضع‌شده توسط مقنن مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

برای درک بهتر سرقت تعزیری، ابتدا باید با انواع سرقت و تمایز آن با سرقت حدی آشنا شویم. در ادامه به بررسی مفهوم سرقت تعزیری، انواع آن، و مجازات‌هایی که در این زمینه وجود دارد خواهیم پرداخت.

تفاوت سرقت تعزیری و سرقت حدی

سرقت به عنوان یکی از جرایم علیه اموال در حقوق کیفری شناخته می‌شود و می‌تواند به دو شکل حدی و تعزیری تقسیم شود. سرقت حدی سرقتی است که در شرع اسلام برای آن حد تعیین شده و در صورت احراز شرایط، مجازات خاصی همچون قطع دست یا تازیانه بر مرتکب آن اعمال می‌شود. این نوع سرقت برای اجرای حد نیازمند شرایط سخت‌گیرانه‌ای است، از جمله اینکه مال دزدیده شده باید از محلی امن به سرقت رفته باشد و مالک آن شکایت کند.

در مقابل، سرقت تعزیری نوعی سرقت است که به دلایل مختلفی همچون عدم تحقق یکی از شرایط شرعی برای اجرای حد، در حوزه مجازات‌های تعزیری قرار می‌گیرد. در واقع، در صورتی که سرقتی صورت گیرد اما شرایط لازم برای اجرای مجازات حدی فراهم نباشد، مجازات تعزیری برای فرد در نظر گرفته می‌شود.

شرایط و مجازات‌های سرقت تعزیری

سرقت تعزیری شامل انواع سرقت‌هایی است که شرایط شرعی سرقت حدی را ندارند اما به هر حال قانون‌گذار آن‌ها را به عنوان جرمی علیه اموال به رسمیت شناخته و برای مرتکب آن مجازات تعیین کرده است. مهم‌ترین ویژگی سرقت تعزیری این است که مجازات آن در اختیار قاضی قرار دارد و به تشخیص قانون‌گذار و بر اساس شدت و شرایط جرم تعیین می‌شود.

برخی از شرایطی که ممکن است باعث شود سرقت به جای حدی، تعزیری تلقی شود، عبارتند از:

1. عدم رعایت شرایط شرعی: به عنوان مثال، اگر مال به سرقت رفته در مکانی غیرامن باشد (مثلاً در یک محل عمومی)، سرقت حدی به سرقت تعزیری تبدیل می‌شود.
2. توبه و بازگشت مال: در صورتی که دزد قبل از اینکه مالک مال از سرقت مطلع شود، آن را بازگرداند و توبه کند، این سرقت تعزیری محسوب می‌شود.
3. سرقت‌های کوچک‌تر: برخی سرقت‌های با ارزش مالی کمتر، به دلیل عدم اهمیت و تأثیر کم آن در جامعه، به عنوان سرقت تعزیری در نظر گرفته می‌شوند.

مجازات سرقت تعزیری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• حبس: یکی از مهم‌ترین مجازات‌های سرقت تعزیری حبس است. این حبس می‌تواند بسته به شرایط جرم و میزان مال دزدیده شده، کوتاه یا طولانی‌مدت باشد.
• جزای نقدی: در برخی موارد، قاضی ممکن است مجازات مالی را به عنوان جزای نقدی برای مرتکب سرقت تعزیری در نظر بگیرد.
• شلاق: در مواردی که جرم سرقت تعزیری سنگین نباشد، ممکن است مجازات‌هایی مانند شلاق برای مرتکب تعیین شود.
• تعهد به جبران خسارت: یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مجازات‌های سرقت تعزیری، تعهد به جبران خسارت به مالک مال دزدیده شده است.

انواع سرقت تعزیری

سرقت تعزیری می‌تواند در انواع مختلفی رخ دهد و مجازات آن بسته به نوع سرقت متفاوت است. برخی از انواع سرقت تعزیری عبارتند از:

1. سرقت ساده: سرقتی که بدون خشونت یا تهدید انجام می‌شود و ارزش مال دزدیده شده کم است.
2. سرقت مسلحانه: سرقتی که با استفاده از سلاح و تهدید افراد صورت می‌گیرد.
3. سرقت در شب: این نوع سرقت که در شب و در شرایط مخفیانه انجام می‌شود، به دلیل سختی کشف و تعقیب مرتکب، به عنوان یک نوع سرقت تعزیری سنگین‌تر تلقی می‌شود.
4. سرقت مقرون به آزار: اگر سرقت با استفاده از آزار و اذیت فردی صورت گیرد، این نوع سرقت نیز به عنوان یک سرقت تعزیری سنگین تلقی می‌شود و مجازات سنگین‌تری دارد.

ماده قانونی سرقت تعزیری

ماده 651 قانون مجازات اسلامی به موارد سرقت تعزیری پرداخته و مجازات‌هایی را برای مرتکبان آن تعیین کرده است. طبق این ماده، سرقت تعزیری ممکن است در صورتی که شرایط حدی برای سرقت فراهم نباشد، شامل مجازات‌هایی مانند حبس از شش ماه تا سه سال، شلاق تا 74 ضربه، و جبران خسارت به مالک مال باشد.

نکات مهم در مورد سرقت تعزیری

1. قابل بخشش بودن: در سرقت تعزیری، برخلاف سرقت حدی، امکان بخشش توسط شاکی وجود دارد و این می‌تواند منجر به کاهش یا حذف مجازات شود.
2. قابل‌تغییر بودن مجازات: مجازات سرقت تعزیری بر اساس شدت جرم و شرایط مجرم قابل تغییر است و قاضی می‌تواند بر اساس تخفیف‌های قانونی، مجازات را کاهش دهد.
3. عدم قطع عضو: در سرقت تعزیری مجازات قطع عضو وجود ندارد، حتی اگر شرایط مشابه با سرقت حدی باشد، چون یکی از شرایط شرعی تحقق نیافته است.

مشاوره حقوقی در زمینه سرقت تعزیری

در پرونده‌های مربوط به سرقت تعزیری، بهره‌مندی از مشاوره حقوقی می‌تواند به متهم کمک کند تا درک بهتری از حقوق خود داشته باشد و بهترین دفاع ممکن را ارائه دهد. وکیل کیفری می‌تواند با مطالعه دقیق پرونده، بررسی شرایط جرم، و ارائه دفاعیات حقوقی مؤثر، به کاهش مجازات متهم کمک کند. در این زمینه گروه وکلای دادرسانی با تجربه در پرونده‌های کیفری مرتبط با سرقت تعزیری آماده ارائه خدمات مشاوره و وکالت به متهمان و قربانیان جرائم سرقت تعزیری هستند.